Candidemie / systemische candida

Richtlijnen

UpToDate

Gerelateerde onderwerpen

interne.nl extra informatie*

Etiologie en pathofysiologie

Etiologie

Candidemie wordt meestal veroorzaakt door de volgende Candida-soorten:

  • Candida albicans (meest voorkomend)
  • Candida glabrata
  • Candida parapsilosis
  • Candida tropicalis
  • Candida krusei

Deze schimmels zijn commensalen van de huid en slijmvliezen, maar kunnen pathogeen worden onder bepaalde omstandigheden.

Pathofysiologie

  • Candida kan de bloedbaan binnendringen via:
    • Katheters (vooral centraal veneuze lijnen)
    • Gastro-intestinale translocatie (bij patiënten met mucosale beschadiging door chemotherapie of neutropenie)
    • Infectieuze haarden (zoals peritonitis of infectieuze endocarditis)
  • Eenmaal in de bloedbaan kan Candida leiden tot sepsis en strooihaard infecties in organen zoals de lever, milt, nieren, ogen (endofthalmitis) en het centraal zenuwstelsel.

Risicofactoren:

    • Langdurig gebruik van breedspectrumantibiotica
    • Gebruik van centraal veneuze katheters
    • Parenterale voeding
    • Neutropenie of immuunsuppressie
    • Opname op de IC
    • Diabetes mellitus
    • Abdominale chirurgie

Anamnese

Belangrijke vragen:

  • Recent gebruik van breedspectrumantibiotica?
  • Recent verblijf op de IC?
  • Aanwezigheid van centraal veneuze katheter?
  • Neutropenie of immunosuppressie (bijv. chemotherapie, corticosteroïden, transplantatie)?
  • Recent chirurgische ingrepen, met name abdominale chirurgie?
  • Symptomen zoals koorts, koude rillingen, hypotensie?
  • Tekenen van orgaanbetrokkenheid (bijv. visusklachten bij vermoeden van endofthalmitis)?
  • Pijn in de buik of rug (mogelijk nier- of leverabcessen)?

Lichamelijk onderzoek

  • Algemene observatie: tekenen van sepsis (koorts, tachycardie, hypotensie)
  • Huid: tekenen van Candida-infectie zoals macronodulaire huidlaesies
  • Ogen: onderzoek naar endofthalmitis (flitsen, visusdaling, troebelingen in glasvocht)
  • Abdomen: tekenen van peritonitis of lever/splenomegalie
  • Hart: tekenen van endocarditis zoals souffles of embolische fenomenen

Aanvullend onderzoek

Microbiologisch onderzoek

  • Bloedkweken:

    • Twee of meer bloedkweken afnemen (gevoeligheid is 50-75%)
    • Candida groeit vaak pas na 24-72 uur
  • (1,3)-β-D-glucaan-test:

    • Serumtest die celwandcomponenten van schimmels detecteert
    • Gevoelig, maar niet specifiek voor Candida
  • PCR en T2Candida-panel (indien beschikbaar):

    • Snellere detectie van Candida-soorten
  • Urinekweek en urineanalyse (bij verdenking op urosepsis door Candida)

Beeldvorming

    • Echografie of CT-abdomen bij vermoeden van hepatosplenische candidiasis
    • Echocardiografie (bij voorkeur TEE) bij verdenking op endocarditis
    • Fundoscopie bij vermoeden van endofthalmitis

Antifungale behandeling

  • Eerste keus: Echinocandines
    • Caspofungine, micafungine of anidulafungine
  • Alternatief: Fluconazol (bij stabiele patiënten en Candida albicans)
  • Bij resistentie (bijv. C. krusei of C. glabrata):
    • Overweeg liposomaal amfotericine B of voriconazol

Duur:

  • Minimaal 14 dagen na eerste negatieve bloedkweek en klinische verbetering

Overige maatregelen

    • Centraal veneuze katheter verwijderen
    • Controle bloedkweken om er zeker van te zijn dat de infectie geklaard is
    • Fundoscopie (detectie endofthalmitis)
    • Overweeg echocardiografie bij langdurige fungemie

Feedback formulier

Is er een link kapot of verouderd?
Suggesties voor extra informatie voor dit artikel?
Vul dit formulier in en je hebt bijgedragen aan het up-to-date houden van interne.nl

Last updated byDirk Westenberg on 4 February 2025
25 reads