Hypertensie

(in samenwerking met Nick van Es)

Anamnese:

• Voorgeschiedenis: hypertensie, hart- en vaatziekten, nierziekten, pre-eclampsie
• Eerdere bloeddrukwaarden en reactie op eerdere therapie (effectiviteit, compliance en bijwerkingen)
• Familieanamnese (hart- en vaatziekten, hypercholesterolemie, nierziekten)
• Intoxicaties: roken + alcohol + drugs (amfetamine)
• Dieet, zoutinname (>6 gram (=100 mmol) per dag), dropinname (ca. 100 gram per dag geeft hypertensie), zoethoutthee (enkele liters per dag geeft hypertensie), Fisherman’s friend
• Medicatie: NSAID, Otrivin, OAC
• Beweging
• Klachten:
• Neurologisch: hoofdpijn, syncope, duizeligheid, visusklachten, cognitieve stoornissen
• Cardiovasculair: pijn op de borst, dyspnoe, orthopneu, nycturie, oedeem, palpitaties, claudicatio
• Urogenitaal: polyurie, hematurie
• Secundaire oorzaken:
• Cushing: spierzwakte, recente diabetes, gewichtstoename, striae
• Feochromocytoom: aanvalsgewijze klachten van hoofdpijn, palpitaties, angst-/paniek, bleek zien, zweten
• Coarctatio aortae: snel spierkrampen na inspanning
• OSAS: Snurken / apneus (STOP-BANG criteria, verwijs bij intermediair risico)
• Hyperthyreoidie: gejaagd, gewichtsverlies, diarree
• Hyperaldosteronisme: tetanie (bij hypokaliëmie)

Lichamelijk onderzoek:

• Cushingoid uiterlijk, lengte, gewicht, bloeddruk links en rechts, hartfrequentie, palpatie schildklier, harttonen, ictus hart palperen, crepitaties longen, vaatgeruizen abdomen, pulserende zwelling abdomen, pulsaties en vaatgeruizen aan extremiteiten

Aanvullend onderzoek:

• Basisdiagnostiek voor primaire hypertensie:
  – Bloedonderzoek:
  – Natrium, kalium (hypokaliëmie kan aanwijzing zijn voor hyperaldosteronisme)
  – Nierfunctie (kreatinine, eGFR)
  – Glucose en HbA1c (screening op diabetes)
  – Lipidenprofiel (dyslipidemie als cardiovasculaire risicofactor)- Urineonderzoek:
  – Albumine/creatinine-ratio (nierbeschadiging)
  – ECG: Linker ventrikelhypertrofie? (teken van langdurige hypertensie)

• Indien secundaire hypertensie wordt vermoed (zie ook tabel Klinische clues secundaire hypertensie):

  – Renovasculaire hypertensie → Duplex nierarteriën of CT/MR-angiografie
  – Hyperaldosteronisme → Aldosteron/renine-ratio
  – Feochromocytoom → Metanefrines in plasma of urine
  – Cushing-syndroom →  dexamethason suppressietest, zo nodig te bevestigen dmv 24-uurs urine op cortisol en mid-night cortisol in speeksel
  – Slaapapneu → Polysomnografie

Behandeling

(in samenwerking met Nick van Es)

• Streefwaarden
  – Patiënt ≤70 jaar: streef naar <140 mmHg of <130 mmHg indien medicatie goed verdragen wordt en hoog risico HVZ
  – Niet-kwetsbare oudere >70 jaar: streef naar <150 mmHg of <140 mmHg indien medicatie goed verdragen wordt en hoog risico HVZ
  – Kwetsbare oudere >70 jaar: streef naar 120-150 mmHg en diastolische bloeddruk >70 mmHg
  – Volgens ESC: streven naar diastolische bloeddruk <80 mmHg bij alle patiënten

• Behandelindicaties
  – >180 mmHg: altijd starten
  – <180 mmHg: starten op geleide van risico op HVZ
  – Zeer hoog risico HVZ én boven streefwaarde: behandelen
  – Hoog risico HVZ én boven streefwaarde: overweeg behandelen
  – Laag tot matig risico HVZ én boven streefwaarde: eventueel behandelen

• Niet medicamenteus
  – Voldoende beweging (30 minuten per dag gedurende ten minste 5 dagen per week). Bloeddrukdaling ~2 mmHg.
  – Afvallen (BMI <30 kg/m2, bij voorkeur <25 kg/m2). Gewichtsreductie 10% geeft bloeddrukdaling ~10 mmHg
  – Dieet: plantaardig, veel fruit/groente, geen verzadigde vetten, weinig rood vlees. Bloeddrukdaling ~3/2 mmHg.
  – Weinig alcohol (<14 EH/week voor mannen, <7EH/week voor vrouwen)
  – Niet roken
  – Zoutinname <6 gram per dag (24-uurs natrium in mmol/L gedeeld door 17 = aantal gram zoutinname, dus ~6 gram is 100 mmol/L en 12 gram is ~200 mmol/L), indien therapieresistentie streven naar <2 gram. Bloeddrukdaling 4-8 mmHg.
  – Streven naar hoge kaliuminname (= antihypertensief)
  – Verwijs zo nodig naar diëtist
  – Bariatrische chirurgie

• Medicamenteus
  – zie richtlijnen