Delier

Richtlijnen

UpToDate

Literatuur

interne.nl extra informatie*

In samenwerking met Nick van Es:

Definitie (DSM-5)

  • Stoornis in aandacht (verminderd vermogen aandacht te sturen, richten en vasthouden) en bewustzijn (verminderd besef van de omgeving)
  • De stoornis ontwikkelt zich in korte tijd (meestal uren tot dagen) en heeft de neiging te fluctueren in ernst
  • Ten minste één bijkomende stoornis in cognitieve functies (bv. geheugen, taal, visuospatiële functies [desoriëntatie] of waarneming)
  • De symptomen kunnen niet beter worden verklaard door een pre-existente dementie
  • De stoornis doet zich niet voor in de context van een ernstig gedaald bewustzijn of coma
  • Er zijn aanwijzingen voor een onderliggende oorzaak/oorzaken

 

Oorzaken (DELIRIUM)

  • D – drugs/alcohol: Nieuwe of opgehoogde medicatie? Interacties? OTC-medicatie? Alcohol?
  • E – elekrolytstoornissen: Dehydratie? Natrium? Schildklierfunctie? Hypercalciëmie?
  • L – lack of drugs: Onthoudingsverschijnselen (slaapmedicatie/alcohol)? Ongecontroleerde pijn?
  • I – infectie: Urineweginfectie? Luchtweginfectie? Weke-deleninfectie?
  • R – reduced sensory input: Verminderde visus? Gehoorverlies?
  • I – intracraniële afwijkingen: CVA/TIA? Subduraal hematoom? Tumor? Hydrocephalus? Meningitis/encefalitis?
  • U – urine- of faecesincontinentie, blaasretentie of obstipatie
  • M – myocardinfarct, ritmestoornis, hartfalen, hypotensie, anemie, exacerbatie COPD, hypoxie of hypercapnie

Meest voorkomend: obstipatie, urineretentie, infectie, metabole ontregeling, dehydratie, hypoxemie, medicamenteus

Lichamelijk onderzoek:

  • Vitale parameters, auscultatie, wonden/decubitus, lijnen, blaasretentie?

 

Aanvullend onderzoek:

  • Lab: BSE, bloedbeeld, kreatinine, natrium, kalium, glucose, calcium, fosfaat, ALAT, ASAT, gamma-GT, AF, biliribine, LDH, vitamine B12, foliumzuur, totaal eiwit, albumine, TSH, CRP, bloedgas voor pCO2. Eventueel: vitamine B1, vitamine B6.
  • Urinesediment
  • ECG
  • Bladderscan

Behandeling

  • Zet altijd eerst in op niet-medicamenteuze interventies (o.a. heroriënteren in tijd en plaats middels klok, datum, rooming-in etc)
  • Geef geen medicatie voor het delier, tenzij:
    • de patiënt een hoge lijdensdruk ervaart
    • de patiënt een gevaar is voor zichzelf of anderen
    • de patiënt zijn behandeling in de weg staat
    • het delier persisterend is
  • Eerste keuze medicamenteuze behandeling: haloperidol (tenzij hypokinetisch rigide syndroom/M.Parkinson/ Lewy body dementie).
    • Startdosis haloperidol 0.5 mg 2dd, eventueel 1 mg bij jongere patiënten.
    • Afbouwen na 2x goede nachtrust, halveer dosis per 2 dagen, stop indien dosis 2 dagen 1 mg/dag is.
    • Bij voorkeur niet langer dan 1 week haloperidol geven.
  • Bij onvoldoende effect en/of bijwerkingen: atypische antipsychotica (quetiapine, clozapine, risperidon, olanzapine, aripiprazol) of cholinesteraseremmer (rivastigmine)
  • Bij hypokinetisch rigide syndroom of Lewy body dementie: overweeg het verlagen of staken van eventuele antiparkinsonmedicatie; indien onvoldoende effect of onmogelijkheid staken/verlagen: start cholinesteraseremmer (rivastigmine) of atypisch antipsychoticum (quetiapine, clozapine).

Feedback formulier

Is er een link kapot of verouderd?
Suggesties voor extra informatie voor dit artikel?
Vul dit formulier in en je hebt bijgedragen aan het up-to-date houden van interne.nl

Last updated byAstrid Newsum on 15 March 2024
883 reads